Ecz. Alper Pehlivanlı
Afyonkarahisar Eczacı Odası Başkanı
Günümüzde internet ve sosyal medya, yaşantımızın önemli bir parçası haline geldi.
Son yıllarda, özellikle de pandemi ile birlikte, Eczacıların da sosyal medya-instagram üzerinden kitlelere ulaşmaya çalıştıklarını görüyoruz.
Gelin şimdi instagramdaki eczacılığa farklı açılardan bakmaya çalışalım.
Birinci bakış açısına göre İnstagram Eczacılığı;
- İnstagramdan sponsorluk reklamı veren
- Ellerinde tuttukları ürünlerle çektikleri kısa videoları sosyal medyada yayınlayan
- Gıda takviyelerinin, dermokozmetiklerin ve kendi eczanelerinin reklamını yapan
- Eczanelerde çarklar çeviren, hediyeler veren
- Personeline satış baskısı kuran
- Eczaneyi bir ürün satış yeri olarak gören eczacılar tarafından yapılıyor diye düşünenler olabilir.
İkinci bakış açısına göre İnstagram Eczacılığı;
- Eczanelerinin fiziki mekanlarının daha iyi
- Hasta memnuniyetinin fazla olduğu
- Kendilerinin ve personelinin mesleki gelişimine önem veren
- Danışmanlık rolünü daha fazla üstlenerek, ilaç hizmetine ek olarak, eczanelerin sağlıkla ilgili birçok konuda hizmet vermesi için uğraş veren eczacılar tarafından yapılıyor diye düşünenler de olabilir.
Ayrıca, eczacı olmayan ve kendini uzman zanneden birçok kişi, gıda takviyelerini sosyal medya üzerinden rahatlıkla önerip, halkı yanlış yönlendirebiliyorken, doğru yönlendirme için eczacılar sosyal medyayı neden kullanamıyor diye soru soranlar da olacaktır.
Görüldüğü üzere, bakış açısına göre insanların gördüğü gerçekler değişebilir.
Farklı bir bakış açısına göre; ilaç dışı ürünlerin ve eczanelerin sosyal medya üzerinden tanıtılması konusunda her yolun mubah görülmesi eczacılık mesleğine ne kadar zarar veriyorsa, dijitalleşen dünyada, eczanelerin internetten, sosyal medyadan ya da e-ticaretten uzak kalması da, sistem boşluk kaldırmayacağından dolayı, mesleğimize bir o kadar zarar verebilir.
Eczacılık mesleği, tarih boyunca gelişmeler ve devrimlerden etkilenerek şekil ve formatını değiştirmiş, ancak eczacılar, sağlık meslek mensubu olmanın sorumluluk ve hassasiyetini de kaybetmemiştir.
Gelecekte ise, insanlar ile bağ kurmak ve çağa ayak uydurmak, dijitalleşmenin de etkisiyle meslekler için daha da önemli hale gelecektir. Ancak, etik ilkelere önem veren meslektaşlarımızı ayrı tutarak değerlendirildiğinde, şu an instagramda yapılan eczacılık, zamanın değişim ruhunun ötesine geçemeyen ve çağın gereksinimleri ile, moda akımları ve ünlü kültürünü birbirine karıştırarak, mesleğimizi her geçen gün olumsuz yönde sıkıştırmaktadır.
Ayrıca eczacılık mesleği, kanunlar ve etik kurallar çerçevesinde hareket edilmesi gereken bir meslektir.
6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler hakkında Kanun'un 24. Maddesi, Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik'in 43. Maddesi ve Türk Eczacıları Deontoloji Tüzüğünün 8. ve 9. maddeleri gereği eczacılar, sosyal medya hesapları aracılığıyla eczanelerinin ve eczanede satılan ürünlerin tanıtımını ve reklamını yapamamaktadır. Ayrıca, mesleğimizin şeref ve haysiyetini korumak ve etik ilkelerimize sahip çıkmak, ekonomik kaygılarımızdan ve moda akımlardan çok daha önemlidir.
Yine farklı bir bakış açısıyla değerlendirdiğimizde; 55 yıl öncesinde kalmış deontoloji tüzüğü ile yasal olarak eczanelerimizin bir adım ötesine dahi çıkamayan biz eczacıların, eczanelerimizi çağa nasıl ayak uydurabileceğimizi ve pandemi ile birlikte, insanların beklentilerinin ve tüketim alışkanlıklarının daha da hızlı değiştiği dijital dünya ile nasıl baş edebileceğimizi de birbirimize sormamız gerekir.
Örneğin, ilk adım olarak, bazı ülkelerde uygulanan, Dose Administration Aid Service (Doz Uygulaması Yardım Servisi) ile, evlerinden çıkamayan ve kronik hastalığı olan 65 yaş üstü hastalara eczane hizmetlerinin evlerinde verilebilmesi için çalışma yapılabilir.
Sözün özü;
- Eczacılar olarak, kafamızı kuma gömmekten vazgeçmeliyiz.
- Öncelikle, eczanelerin "Birinci Basamak Sağlık Kuruluşu" tanımını, genelge yerine eczacılık yasamıza ekletmek için çaba sarf etmeli ve eczaneleri ilaç tedarik merkezi yerine başlı başına birer sağlık bakım merkezi haline getirmeliyiz.
- Sağlık profesyonelleri olarak, meslek örgütümüz önderliğinde, doğru danışmanlık ve kaynak yönetimi ile, topluma faydamızı arttırabilir ve mesleğimizi daha iyi noktalara getirebiliriz.
- Eczacılar olarak, geleceği kaçırmamak adına, yeni teknolojiler ve tedavileri, genetik bilimi ile artan yenilikleri ve kişiye özel ilaç kavramını eczanelere uyarlamak için planlama yapmalı, eczacılık eğitimimizi ve dinozorlaşmış deontoloji tüzüğümüzü tekrar ele almalı ve eczanelerin, meslek örgütümüz kontrolünde ve etik kurallarımız çerçevesinde interneti ve sosyal medyayı kullanıp kullanamayacağı konusunu tartışmaktan da korkmamalıyız.
Ülkemizin aydın bir meslek grubu olarak, tartışmadığımız müddetçe doğruları bulamayız.
Ecz. Alper Pehlivanlı
Afyonkarahisar Eczacı Odası Başkanı
