Av. Dicle Gençosmanoğlu

Sağlık Hukuku Bilim Uzmanı

 

Günümüzde Sağlık Hukuku alanında çok tartışılan konulardan biri olan aydınlatılmış onam; hastanın, kendisine gerçekleştirilecek tıbbi müdahaleler hakkında bilgilendirildikten sonra özgür iradesi ile karar verebilmesini ifade eder. Hasta ile sağlık profesyoneli arasında güvenin sağlanması açısından önemli bir kavram olan aydınlatılmış onam, uluslararası hasta hakları bildirgelerinde ‘’hasta hakkı’’ olarak yer alır. Hastanın, kendisine gerçekleştirilecek tıbbi müdahaleler hakkında özgürce karar verebilmesi için öncelikle sağlık profesyoneli tarafından anlaşılacak ve yeterli düzeyde bilgilendirilmesi gerekir. Bilgilendirmenin kapsamı ve usulü Hasta Hakları Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.

Eczacılığın Tanımı

6197 Sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’a göre eczacılık, ilaçların hazırlanması ve hastaya sunulmasının yanı sıra ilaç kullanımına bağlı sorunlar hakkında hastaların bilgilendirilmesi ve çıkan sorunların bildiriminin yapılmasına ilişkin faaliyetleri yürüten sağlık hizmetidir. Bu bağlamda; Eczacılık Mevzuatı ve mevzuata dayanılarak düzenlenen İyi Eczacılık Uygulamaları Kılavuzu’nda hastanın aydınlatılmasına ilişkin eczacıların yetki, görev ve sorumlulukları yer alır.

Eczacılık Mevzuatına Göre Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü

Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik’e göre; eczacı,

  1.  İlaç kullanımına bağlı sorunlar hakkında hastaları bilgilendirir.
  2.  Hastanın ilaçlarını, ilaçların uygulanmasında kullanılan araçları ve tıbbi cihaz ve malzemeleri güvenli ve etkin bir şekilde kullanabilmesine yardımcı olur, bunlar hakkında yeterli bilgi ve kavrayışa sahip olmasını sağlar.

İyi Eczacılık Uygulamaları Kılavuzu’na Göre Eczacının Aydınlatma Yükümlülüğü

İyi Eczacılık Uygulamaları Kılavuzu’na göre eczacı; ilaçların doğru kullanımının anlaşılmasına yönelik olarak ilacın adı, endikasyonları, dozu, doz uygulama zamanları, kullanım şekli, saklama koşulları, ilaç kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar, ilaç uygulamasında kullanılan araçların güvenli ve etkin kullanımı, doz uygulaması sırasında kaçınılması gereken gıda ve diğer ilaçlar (ilaç-besin, ilaç-ilaç etkileşiminin önlenmesine yönelik), ilaç kullanımı sonrasında karşılaşılacak sonuçlar, advers reaksiyonlar ve advers reaksiyonların Türkiye Farmakovijilans Merkezi’ne bildirim gerekliliği gibi konularda hastaları bilgilendirir.

Sonuç olarak; sağlık hizmetleri sunumunda ilaç kullanımına bağlı sorunların anlaşılması ve anlatılması konusunda yetkin bir meslek grubu olan eczacıların, hastayı aydınlatma yükümlülüğü yaşamsal öneme sahiptir. Eczacılık alanındaki düzenlemeler ışığında eczacılar, yüksek sorumlulukla mesleki yükümlülüklerinin bilincinde hareket ederler.

 

Kaynaklar:

  1. Gürkan Sert, Uluslararası Bildirgeler ve Tıp Etiği Açısından Hasta Hakları, Ankara, Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, 2019, s. 135-140.
  2. 6197 Sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun
  3. 12.04.2014 Tarih ve 28970 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik
  4. Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik’in 50. maddesine göre düzenlenen İyi Eczacılık Uygulamaları Kılavuzu


Dosya

Özgür Köşe

Dünyada Eczacılık

Sektörel Bakış

Çepeçevre

Kültür Sanat