Yaklaşık 7 aydır yeni kelimelerle yaşıyoruz.
Tıp alanında kullanılan ancak halkın pek bilmediği, televizyon ve gazetelerde çok telaffuz edilmeyen bazı terimler günlük hayatın içine yerleşti.
Aslında bazılarının hikayesi, geçmişi var işte çok bilinenler…
KARANTİNA
Bu kelime KARA VEBA (Black Death) ile başladı.
’’1347’de Avrupa’yı kasıp kavuran Kara Veba dört yıl içerisinde 75-200 milyon insanın (Avrupa nüfusunun %30-60’sının) hayatına mal oldu.
İnsanlar salgını nasıl durdurabileceklerine dair henüz bilimsel bir görüşleri yoktu.
Yine de bunun insanların birbirine yakınlığıyla ilişkili(!) bir bulaşıcılığa sahip olduğunu fark etmeye başlamışlardı.
Venedik kontrollü liman kenti Ragusa’daki bazı memurlar, limana yanaşan gemicileri hasta olmadıkları kanıtlanana kadar izole etmeye karar verdiler.
Başlangıçta 30 gün boyunca gemilerinde bekletilen gemicilere yönelik bu uygulamaya Venedik kanunlarında trentino adı verildi. Zamanla izolasyon süresinin 40 güne çıkarılmasıyla bu sözcük, sonradan karantina olarak ünlenecek quarantino (quaranta = kırk) olarak isimlendirilmeye başlandı’’
PANDEMİ, EPİDEMİ VE ENDEMİK ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), yeni tip koronavirüsün (Covid-19) "endemik" olabileceğini duyurdu.
DSÖ daha önce Covid-19 salgın hastalığı için ilk olarak "epidemi" sonrasında da "pandemi" terimini kullanmıştı.
EPİDEMİ
Epidemi kontrolden çıkan herhangi bir meseleyi tarif etmek için kullanılan oldukça genel bir kavram.
Medikal alanda ise bir bölgede, bir toplumda veya bir grup insanda bir hastalığın yaygınlaştığı görülünce bunun ’epidemi’ bir salgın olduğu kabul ediliyor.
PANDEMİ
Bölgeler ve gruplar üstü coğrafi bir salgın anlamına geliyor.
Bir ülkenin tamamını veya dünyanın tamamını etkisi altına alan hastalıklar için kullanılıyor.
ENDEMİK
Belirli bir alanda veya belirli bir popülasyon arasında tahmin edilebilir bir oranda meydana gelen salgın hastalık olarak tanımlanıyor.
SANİTASYON
Bir çevresel ortamdaki mikrobiyal kolonizasyonu halk sağlığı açısından kabul edilebilir düzeylere indirme veya ortadan kaldırmadır.
EPİDEMİYOLOJİ
Salgın hastalıklarla ilgilenen ilim dalıdır.
KONAKÇI
İçinde veya üzerinde, diğer bir organizmayı parazit olarak barındıran canlıdır.
FİLYASYON
Bir hastalığın kaynağını bulmak ve bu hastalığın yayılma zincirini takip etmektir.
Bu incelemeyi yapan sağlık çalışanları hastanın temas ettiği herkesi bulup, onların sağlığını denetlemeyi, ayrıca hastaya virüs bulaştıran kişiyi bulmayı da hedefler.
Gelelim şu meşhur SOSYAL MESAFE durumuna;
Sosyal mesafe veya sosyal alan, kişisel alan ile kamusal alan arasında kalan, bir kişinin kendisinden 120 ile 200 santimetre arasında değişen uzaklıktır.
Herhangi bir olay veya gereklilik üzerine bu mesafenin korunması durumuna ise sosyal uzaklaşma adı verilir.
Salgınlar ve diğer enfeksiyon hastalıklarında bulaşıcı hastalıkların yayılmasını durdurmaya veya yavaşlatmaya yönelik bir dizi ilaç dışı enfeksiyon kontrol eylemidir.
Sosyal mesafenin amacı; hastalık taşıyan kişiler, hastalık bulaşma, hastalık ve nihayetinde ölüm oranını en aza indirmek için enfeksiyon taşıyan kişiler ile enfekte olmayan kişiler arasındaki temas olasılığını azaltmaktır.
Sosyal mesafe, enfeksiyonun damlacık temasıyla (öksürme,tükürme veya hapşırma) bulaştığı durumlarda etkilidir;
cinsel temas da dahil olmak üzere doğrudan fiziksel temas;
dolaylı fiziksel temas (örneğin, fomit gibi kirli bir yüzeye dokunarak); veya hava yoluyla bulaşma (eğer mikroorganizma havada uzun süre hayatta kalabilirse).
AĞLANACAK HALİMİZE GÜLELİM!
COVİDİOT
Yepyeni bir İngilizce kelime ortaya çıkmış!
Koronavirüs salgınına neden olan virüsün adıyla (Covid-19) aptal anlamına gelen idiot kelimesinin birleşmesiyle oluşturulmuş.
Salgını hiç umursamayan ya da salgın karşısında şuursuzca davrananları mizahi bir şekilde tanımlayan argo diyebileceğimiz bir sözcük.
Cümle içinde kullanırsak "Hiçbir önlem almadan geziyor ortalıkta. Tam bir covidiot."
Sağlıkla,
Covidsiz kalın…
Uzm.Ecz. Gül Kara
hurriyeteczanesi@ttmail.com
05325814059- Hürriyet Eczanesi
Rıhtım caddesi No:64 Kadıköy -İstanbul
