İlaçta rekabeti de engellediler
NEZAHAT ALKAN
Rekabet Kurulu, Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun'un 4. maddesine aykırı davrandıkları gerekçesiyle para cezasına çarptırdığı Roche, Eczacıbaşı ve Beşer Ecza Deposu ile ligili gerekçeli kararını açıkladı. Oy çokluğu ile alınan kararın gerekçesinde "2003 yılı SSK, devlet ve üniversite hastanelerinin ihalelerine yalnızca Beser'in katılması sonucunda, rekabet engellenmiş ve alıcı hastanelerin tercih hakkı ortadan kaldırılmıştır" denildi.
Roche eski yöneticisi Veysi Mungan'ın şikayeti üzerine Rekabet Kurumu'nca başlatılan soruşturmada, 2003 yılındaki ihalelere kanser tedavisinde kullanılan Roche'un ürünü Kytril ve Eczacıbaşı'nın ürünü Setron adlı ilaçla katıldığı, her iki firmanın da ihalelere anlaşma yaptığı Beşer Ecze Deposu aracılığıyla fiyat verdiği, verilen fiyatın yüksek bulunduğu, iki rakip firmanın aynı ecza deposu ile anlaşmasının rekabeti önlediği iddiaları araştırıldı. Pazar paylaşımı anlaşmasının 2004 yılında yenilenmemesi nedeniyle aynı ilaçların fiyatlarının düştüğünü belirleyen kurul, kararında her üç firmaya para cezası ve rekabeti engelleyen bu işlemlerin tekrarından kaçınmaları konusunda uyarılmalarına karar verdi. Verilen para ve uyarı cezasının gerekçesini açıklayan kurul, soruşturma sonunda kanser hastalarının tedavi sırasında oluşan şikâyetlerinin giderilmesinde kullanılan her iki ilacın farklı firmalara ait olmasına rağmen ihalelerde Beşer Ecza Deposu tarafından sunulduğunu, bunun de rekabeti engellediğini bildirdi. Gerekçeli kararın inceleme bölümünde şu görüşlere yer verildi:
"Beşer, Eczacıbaşı ve Roche beşeri ilaç pazarında etkinlikte bulunmaktadır. Yabancı sermayeli bir şirket olan Roche ve Eczacıbaşı Grubuna bağlı olan EIP, pazarın sağlayıcı seviyesinde üretici/ithalatçı olarak, Beser ise pazarın toptancı seviyesinde ecza deposu olarak yer almaktadır. Başvuruya konu ürünler EIP tarafından satılan Setron ve Roche'a ait Kytril'dir. Granisetron etken maddeli olan bu ürünler, kanser tedavisinde güçlü bulantı ve kusma ilacı olarak kullanılmakta ve aynı ticari formlarda satılmaktadır. Beşer'e ait ihale dosyalarının incelenmesi sonucunda görüldüğü üzere, Kytril ve Setron için teklif verilebilen SSK, devlet ve üniversite hastaneleri ihalelerine granisetron etken maddesi belirtilerek çıkıldığından, bu ihalelerde söz konusu ürünlerin üçüncü bir rakibi olamamıştır. Yine aynı inceleme sonunda, bazı ihalelere doğrudan ürün adı belirtilerek çıkıldığı ve bu ihalelerin diğer ürün için teklif verilerek kazanılabildigi anlaşılmıştır. SSK, devlet ve üniversite hastanelerinin 2003 yılı ihalelerinin tamamına yakınına Kytril ve Setron'la Beşer katılmıştır."
Önaraştırma sırasında yapılan yerinde incelemede bulunan ve Roche ile Beser'in SSK hastaneleri ihalelerine yönelik olarak çalışma koşullarının belirlendiği 9.5.2003 tarihli bir anlaşmaya dikkat çekilen Rekabet Kurulu kararında "Söz konusu ilişkiler toplamda Roche ve EIP arasındaki rekabetin sınırlanmasına hizmet etmiş ve 2003 yılı granisetron ihalelerinin hiçbirinde Kytril ve Setron karşı karşıya gelmemiştir. Roche ve ElP'nin aynı depoyla çalışmasıyla bu ihalelerde rekabet ortamının oluşması engellenmiştir." denildi.
Rekabet hukukunun en önemli alt başlıklarından birinin ihalelerde danışıklı teklif olduğu vurgulanan karar gerekçesinde ihalelere farklı depolarla katılması durumunda, söz konusu ürünlerin karşı karşıya gelebileceği ve rekabet ortamının oluşabileceği belirtildi.
Rekabet Kurulu, kararı ile rekabeti engelledikleri gerekçesiyle Roche'u 4 milyon 441 bin YTL, Eczacıbaşı'nı 4 milyon 220 bin YTL ve Beşer Ecza Deposu'nu 1 milyon 504 bin YTL idari para cezasına çarptırmıştı.
