‘Hastalık pazarlanıyor’
İlaç şirketlerinin yarattıkları hastalık psikolojisi cirolarını artırıyor.
ŞULE KÖKTÜRK – Cumhuriyet
Hastalık uydurma, uydurulan hastalığın reklamını yaparak herkese hasta olduğunu düşündürtme, uydurulan hastalıklar sayesinde, ‘ilacı’ hasta olmayanlara da satma... Kapitalizm sağlığımız üzerinde oynuyor, sağlığımıza dört bir yandan saldırıyor.
Sağlık alanında dünyanın önde gelen gazetecilerinden Avustralyalı Ray Moynihan ve ilaç politikaları konusunda uzman olan yazar Alan Casseles’in, birlikte yazdığı "Satılık Hastalıklar" isimli kitabı elimize aldığımızda, "Aslında hasta değiliz! İlaç devleri pazarlama ilüzyonuyla ‘hepimizi hasta etmek’ her sağlıklı insana ilaç satmak istiyor" cümleleri çarpıyor yüzümüze. İlaçların reklamlarının yapılabildiği ABD’de, 500 milyar dolarlık cirosu olan ilaç sektörü paydaşlarının, daha fazla kazanmak için herkesi hastalık psikolojisine ittiğinin anlatıldığı kitap, ilaç reklamı yapılması yasak olsa da Türkiye’ye hiç yabancı olmayan şeylerden söz ediyor.
Hayykitap’tan çıkan "Satılık Hastalıklar" tıp sektörü dışında olan ve ilaç şirketleri tarafından "kandıralabilecek" kişi potansiyelini "Sokaktaki insana, ilaç şirketlerinin yeni hastalıklar icat etmesi fikri garip gelebilir ama bu, sektörü yakından tanıyanlar için çok bilindik bir mevzu" cümlesi ile özetliyor.
Kitapta geçen "Yoğun reklamlar ve ikiyüzlü ‘bilinçlendirme’ kampanyaları, sağlığına dikkat eden sağlam insanları endişeli hastalara çeviriyor. Ufak sorunlar ciddi hastalıklarmış gibi resmedildiğinden ‘utangaçlık’, ‘sosyal anksiyete belirtisi’ sayılıyor."
ABD’nin silah satışlarını artırmak için yaptığı, öleceği korkusunu sürekli aşılayarak, insanda panik yaratması burada da karşınıza çıkıyor. Kitapta, bir çok strateji olmasına karşın, hastalık satarken kullanılan tüm stratejilerin ortak noktasının ‘korkunun pazarlanması’ olduğu belirtiliyor. Asıl ironik olan ise birkaç olayla anımsatılıyor.
"Reklamı en çok yapılan ilaçlar, tam da önlemeyi iddia ettikleri rahatsızlığa bizzat kendileri neden olabiliyorlar... Antidepresan kullanımı ise gençlerin intihar eğilimini tetikliyor... Kolesterol düşürmek için satılan haplardan biri piyasadan toplatıldı çünkü ‘ölüme neden olduğu’ söylendi. Barsak problemlerine iyi geldiği söylenen bir ilaç, bazı insanlarda o kadar ciddi kabızlığa neden oldu ki, bu insanlar öldü."
