İlaç Takip Sistemi çöktü,
vatandaş ilaçsız kaldı
Tutku AYVAZ
İlaç Takip Sistemi adıyla kurulan ‘karekod’ uygulaması çöktü. Eczanelerde saatlerce sorunun aşılmasını bekleyen vatandaşlar, sistemin nakit satışlarda da onay istemesi nedeniyle acil ilaçlarını dahi alamadı.
Yaklaşık 3 yıldır uygulamaya konması için çalışılan ilaç takip sistemi (İTS) yine bozgun yaşattı. Sağlık Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) çalışmalarını yürüttüğü sistem, 16 Mayıs Pazar günü eczanelerde kullanıma açıldı. Sistem, ilk gününün pazara rastlaması nedeniyle sorunlu da olsa ağır aksak çalıştı. Ancak İTS, 1800 nöbetçi eczanenin ardından dün ülke genelindeki 24 bin eczanenin kullanımına açılmasıyla çöktü. Sorun, beklendiği gibi karekodsuz veya sisteme kayıtsız ilaçlardan kaynaklanmadı. İTS, eczanelerin daha sabah saatlerinde ilaçları sisteme işlemek için kayıt yapmalarıyla çalışmaz hale geldi.
Saatlerce eczanelerde sistemin çalışması beklenirken, sorun aşılamadı. Hastalar, eczanelerden eli boş döndü. Sistemin nakit satışlarda da onay istemesi nedeniyle hastalar acil ilaçlarını bile ceplerinden ödeyerek alamadı. İTS’de martta da aksaklıklar sonucu erteleme yapılmış, olan hizmet alamayan hastaya olmuştu.
Erteleme istesek günah keçisi oluyoruz
Referans’ın sorularını yanıtlayan Türk Eczacıları Birliği (TEB) Genel Sekreteri Özgür Özel, İTS’nin ikinci gününde Türkiye’nin hiçbir yerinde çalışmadığını ve yaşanan sorunda SGK’nın sorumluluğu olduğunu söyledi. Sistemde, birlikte çalışacak Sağlık Bakanlığı’na ait İTS sistemi ile SGK’nın provizyon sistemi Medula arasındaki bağlantının Medula üzerinden yapılmasında ısrarcı olunduğunu belirten Özel, oysa sistemin işlem yükünü taşımadığını söyledi. Özel, bu konuda TEB olarak TEBEOS sistemi üzerinden kuruma daha önce çözüm önerdiklerini ancak bunun kabul edilmediğini ifade etti. Özel, İTS’ye eczanelerin hazırlıksız olduğu açıklamalarına işaret ederken, "Sorun kimin hazırlıksız olduğunu ortaya koydu. Biz TEB olarak eczacıları 2 ayda sisteme hazır ettik. Hepsinin karekod okuyucuları var, sistem için hazırladığımız TEBEOS programını dağıttık. Dün (pazar) nöbetçi eczanelerimiz sorunlu da olsa sistemi kullandı. Artık erteleme talep etmiyoruz, sistemin bir şekilde çalışmasını istiyoruz. Erteleme istedik mi günah keçisi oluyor" dedi.
Yeşil kartlıların durumu endişe veriyor
Özel, şu an itibariyle sistemin vatandaşa nakit ödeyerek bile karekod onayı alınamadığı için ilaç vermeye izin vermediğini de vurguladı. Sistem çalışsa da sisteme kaydı yapılmamış, bozuk karekodlu veya karekodsuz ilaçlardan kaynaklı sorunların kendilerini beklediğini belirten Özel, yeşil kartlı hastaların sisteme dahil olmamasının da endişe kaynağı olduğunu söyledi. Özel, bu sorunların hasta ile eczacıyı karşı karşıya getirdiğinden yakındı. Soruna ilişkin geçen hafta Sağlık Bakanı Recep Akdağ ile görüştüklerini ama sonuç alamadıklarını söyleyen Özel, Akdağ’ın kendilerine "SGK’nın sisteminin çalışacağını ümit ettiğini" aktardığını söyledi.
Konuya ilişkin yazılı açıklama yapan Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Başkanı Nurten Saydan ise eczanelerin dün kayıt yapmasıyla sistemin çalışmaz hale geldiğini söylerken, "Hayata geçen uygulamaya göre bizler reçeteyi girebilmek için Medula sistemine, Medula ise İTS’ye bağlanmaktadır. Pilot çalışması yapılmayan, altyapısı tamamlanmamış olan İTS zaten sıkıntılı olan Medula reçete provizyon sistemini de çalışmaz hale getirmektedir" dedi.
Sorunun sadece sistemin çalışmamasıyla sınırlı olmadığına da işaret eden Saydan, "Sistem çalışsa dahi ilaç firmalarının karekodlu ilaçlarını sisteme bildirmemiş olması yine hastaların ilaca ulaşımının önünde engel olarak durmaktadır" dedi. Firma ve ecza depolarının yük ve eksiklerinin kendi omuzlarına yüklendiğine de işaret eden Saydan, gelinen noktada sorunların bir an önce çözümü için uygulamanın ertelenmesini istedi.
İLAÇLARIN YÜZDE 70’İNİN KAYDI YOK
Konya Numune Hastanesi karşısında faaliyet gösteren bir eczanenin sahibi olan Ahmet Çetinkaya, sabah saatlerinde sistemin yarım saat kadar çalıştığını, sonra kilitlendiğini belirtti. Üzerinde "karekod" bulunan ve "ITS kaydı yapılmıştır" ibaresi bulunan birçok ilacın, sisteme girdiklerinde kaydının yapılmadığını gördüklerini ifade eden Çetinkaya, "İlacın üzerinde karekod olduğu için eski sistemle de giriş yapamıyoruz. Ama karekodlu ilacın sisteme İTS kaydı da yapılmadığı için bu ilacı hiç veremiyoruz" dedi. Konya Eczacılar Odası Başkanı Tevfik Göçer ise karekodlu ilaçların yüzde 70’inin sisteme kayıtlı görünmediğine dikkat çekti.
HASTALARI GERİ ÇEVİRMEYİN
Gazetecilerin ilaç takip sistemindeki sıkıntılarla ilgili sorularını yanıtlayan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, eczacılardan hiçbir hastayı geri çevirmemelerini istedi. Sistemde birdenbire büyük bir iş yükü oluştuğunu ifade eden Dinçer, eczacılardan telaşa kapılmamalarını isteyerek, "Eczacılar hastalarımızı ilaçsız bırakmasınlar, çünkü aldığımız tedbirler ve onlara gönderdiğimiz mesajlar, genelgeler doğrultusunda şayet hastalarımıza verdikleri ilacın karekodunu alıkoyuyorlarsa, kaydediyorlarsa, biz onların ödemelerini daha sonra girmeleri halinde yapabileceğiz" diye konuştu.
TÜM BİLGİLER MERKEZE GİDİYOR
İlaç Takip Sistemi (İTS) Türkiye’de ilaçların her biriminin izlenmesi için yapılan bir altyapıyı tanımlıyor. İTS, karekod ve içindeki bilgilerin sistem merkezine gönderilmesi şeklinde çalışıyor. Karekod ise ilaçlarda ikinci bir barkod uygulaması, daha az yer kaplayıp daha çok veri tutuyor.
