KORONAVİRÜS STRESİNDE RAHATLATICI DROGLAR
Önce, mesleklerini uygularken koronovirüse yakalanıp vefat eden, meslek şehidi olan, meslektaşlarıma Allah’tan rahmet diliyorum. Mekânları Cennet…
Cephenin önünde savaşan, siz cesur meslektaşlarıma da tebrikler... Korona virüsten korunma için Nisan yazımı okuyun lütfen. Türkiye çapında uygulama maalesef TEB ‘in bu konudaki kararsızlığı yüzünden gerçekleşemedi. Maske meselesindeki yanlışlıkları da yazmak istemiyorum. Gelelim konumuza...
Koronovirüs her yaştan insanımızda psikolojik sıkıntılar yarattı: Genel olarak stres, hastalığa yakalanma korkusu, evde kalmaktan doğan anksiyete, uykusuzluk...
İnsanlarımızı ve hâttâ bizleri rahatlatacak bitkisel ürünler neler? Hangi bitkileri tavsiye edebilirsiniz? Yazımda kısaca bunlardan bahsedeceğim.
.jpg)
PASİFLORA – ÇARKIFELEK
Passiflora incarnata‘ nın çiçek ve meyvelerini de taşıyabilen yapraklı toprak üstü kısımları toplanır, kesilir ve kurutulur. Drog bitkinin herbasıdır.
Drog
· çay olarak,
· alkolle ekstre edilmesiyle elde edilen çözeltileri olduğu gibi veya şurubu halinde,
· kuru ekstrelerinden hazırlanan kapsül, tablet, draje gibi ilaç formları halinde
kullanılmaktadır.
Kullanılış
· Avrupa İlaç Kurumu (AİK) pasiflorayı “Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün “(GBTÜ) olarak kabul eder ve kullanım amacını şu ifadelerle verir: “Stresin hafif belirtilerine ve uyku düzenini sağlamaya yardımcı olma”
· Sağlık Bakanlığı pasiflora preparatlarının prospektüslerinde “huzursuzluk, endişe, adet görme ve menapoz dönemindeki ruhsal sıkıntı ve gerginlikte, uykusuzluk gibi şikâyetlerin giderilmesinde destekleyici olarak kullanılır” ifadesi ile satışa sunulmasını kabul etmiştir.
Kullanım şekli ve dozu
· Çayı %2 lik enfüzyonu halinde günde 3-4 kupa.
· Sıvı ekstrakt, şurup ve tablet gibi ürünlerde, ürünün prospektüsünde verilen miktarlarda kullanılır.
· AİK, henüz çalışmalar yeterli olmadığı için, 12 yaş altı için kullanılmasını tavsiye etmez. Diğer kaynaklar, 3-12 yaş arası çocuklarda, çocuğun ağırlığına göre ayarlanmış kullanım miktarlarında kullanılabileceğini belirtmektedir. Zaten piyasada satılan ürünlerde de 3 yaş üzerindeki çocuklar için uygun kullanım dozları bulunmaktadır.
· Etkisi zaman içinde görülmekte.
· Kullanım için süre kısıtlaması yoktur. Devamlı kullanılabilir, alışkanlık yaptığı ile ilgili herhangi bir bilgi yok.
· Yüksek dozda kullanıldığında herhangi bir zararlı etki bildirilmemiştir.
· Diğer ilaçlarla etkileşimi hakkında herhangi bir bildirim yok.
· İstenmeyen etkisi çok nadir.
· Bu hususlar, hasta veya tüketiciye pasiflora kullanımı bakımından önemli bir rahatlık sağlamaktadır. Benim tavsiyem: Akşam dozu 2 ölçek.
Pasiflora Avrupa’da ya tek başına veya daha çok valeriyan, melisa, şerbetçi otu ile karışımları halinde çay eliksir, şurup, tablet, kapsül, draje gibi formları halinde bulunmaktadır. Bu droglar, pasiflora ile sinerjik etkide olduğu için sonuçlar daha iyi olmaktadır. Ülkemizde maalesef GBTÜ olarak bu karışımlardaki gibi herhangi bir ürün bulunmamaktadır.
MELİSA – OĞUL OTU
Melissa officinalis ‘in kurutulmuş yaprakları.
Önemli Uyarı!
Aktarlarda melisa veya oğul otu yaprağı olarak “Aloysia citriodora” bitkisinin yaprakları satılmakta. A. citriodora yaprağının kimyasal yapısı farklı, melisa yerine kullanılamaz.
Drog
Çay, tentür, diğer ekstraktları ve kuru ekstresi halinde kullanılmakta.
Kullanılış
AİK 2 kullanılışı geleneksel kullanım olarak kabul etmekte:
· hafif stres belirtilerini azaltıcı ve uykusuzluğu gidermede yardımcı,
· gaz ve şişkinlik ile kendini gösteren hafif sindirim sistemi rahatsızlıklarında belirtileri giderici diğer kaynaklarda,
· dahilen uykusuzluk, ruhsal gerginlikler, hafif depresyon, anksiyete ve dispepside ,
· haricen uçukta ve son yayınlarda ise, Alzheimer ve bunama ‘da belirtilerini azaltıcı olarak kullanılabileceği belirtilmekte. Bunlardan bir başka yazıda bahsederiz.
Kullanım şekli ve dozu
· 12 yaş üstü: Çayı günde 1-3 defa, tentürü (günde 2-6 ml) 1-3 defa. Ekstre dozu ise kullanılan ekstrenin kimyasal yapısına göre tayin edilmekte.
· AİK monografında 12 yaş altı kullanımı yeterli çalışma olmadığı için tavsiye edilmemekte. Diğer kaynaklarda bu kısıtlama yok. Ayrıca Avrupa’da çocuklar için hazırlanmış karışım preparatların formülünde bulunmakta.
· Yüksek dozda kullanımı ile ilgili herhangi bir vaka bildirilmemiş
· Bitki GRAS (Generallally Recognised as Safe- Genellikle emniyetli) olarak değerlendirilmekte…
· Klinik çalışmalardan bir örnek: Anksiyete vb - Randomize, çift körlü, plasebo kontrollü yaş ortalaması 19 olan 20 sağlıklı gönüllü üzerinde bir çalışma yapılmış. Gönüllülere 4 gün süre ile tek doz olmak üzere 300,600,900 mg standart melisa ekstresi verilmiş. Deney sonucunda değişik ölçme yöntemleri kullanılmış ve kişilerin genel ruhsal durumlarında (600 mg ın üstü dozlarda) belirgin düzelme olduğu tespit edilmiş.
Avrupa Ülkelerinde melisanın bilhassa valeriyanla olan preparatları uyku düzeni bozukluklarında ve sedatif olarak kullanılmaktadır. Bizde bu tip ürün yok. Çayı için bilinen firmaların poşet çayları tavsiye edilebilir.
LAVANTA
Lavandula angustifolia ‘dan elde edilir. Drogları, çiçekler (% 1- 3 uçucu yağ taşır) ve toprak üstü kısmından elde edilen uçucu yağı(lavanta yağı) dır.
Drog
AİK, bitkinlik ve hafif stres belirtilerini hafifletme ve uykuya yardımcı olma amaçlı, GBTÜ olarak kabul etmiştir. Enfüzyonu günde 3-4 defa içilir.
Uçucu yağ
· AİK lavanta uçucu yağını GBTÜ olarak kabul etmiş ve “bitkinlik ve hafif stres belirtilerini hafifletme ve uykuya yardımcı olmak” üzere kullanılabileceği tavsiyesini yapmıştır. Doz: per os 20-80 mg. Almanya’da bu amaçla kullanılan kapsülleri bulunmakta.
· Per os kullanım için hastalarınıza tavsiye edebileceğiniz çok pratik bir yol “günde 3 defa kesme şeker üzerine 4-5 damla uçucu yağ damlatılıp şekerin yenmesi”.
· Yeterli bilgi bulunmadığı için Avrupa İlaç Kurumu 12 yaş altı çocuklarda, hamile ve emziklilerde kullanılmasını tavsiye etmemekte.
Son yıllarda lavanta uçucu yağı üzerindeki çalışmalar daha çok aromaterapideki kullanılışları üzerine. Bu sebepten aromaterapide kullanılışı hakkında kısa bir bilgi vereceğim.
Aromaterapide kullanım
Aromaterapide bilhassa uykusuzluk, huzursuzluk gibi durumlara karşı kullanılmaktadır.
· Bir tülbente veya bir bez parçasına 3-5 damla lavanta yağı damlatılır, yatmadan önce 3-4 dakika süre ile, aralı olarak koklanır. Uygulama günde 2-3 defa rahatlatıcı, olarak tekrarlanabilir.
· Pratik bir uygulama - bir beze 3-5 damla lavanta yağı damlatılır yastıktan 20-25 santim uzağa konur. Uykuya dalmayı kolaylaştırır.
· Lavanta yağı üzerinde son yıllarda çok sayıda klinik araştırma yapılmıştır. Sadece bir tanesini veriyorum: Üzerine 3 damla lavanta uçucu yağı damlatılmış pamuklu kumaş parçası burundan 8 cm uzakta 3 dakika süre ile tutulmuş. Değişik ölçümler sonucu katılımcılar çok rahatladıklarını belirtmişler, EEG ölçümleri de bunu desteklemiş. Çalışma 20 sağlıklı yetişkin üzerinde yapılmış.
Uçucu yağları tavsiye ederken dikkat!
· Son yıllarda yapılan araştırmalarda, bebeklerin bulunduğu odaya konan uçucu yağın onları sakinleştirdiği şeklinde sonuçlara ulaşılmıştır. Ama, bebeklere tavsiye edebilmek için, daha fazla uygulama sonucuna ihtiyacımız bulunmakta. Dikkatli olmak gerek.
· Uçucu yağlar alerji meydana getirebilen ürünlerdir. Hastalarınıza vermeden alerjilerinin olup olmadığını muhakkak sorunuz. Bebeklere de zaten bu yüzden tavsiye etmiyorum. Alerji meydana gelirse, tedaviyi kesmelerini hatırlatınız.
Sonuç
Koronavirüsün ve eve kapanmadan doğan anksiyete, huzursuzluk, endişe, uykusuzluk gibi şikâyetlerin giderilmesinde hastalarınıza
· Pasiflora şurup verebilir,
· Melisa çayı içmesini,
· Organik olmak şartıyla lavanta uçucu yağını koklamasını
tavsiye edebilirsiniz.
Üçünün birden kullanılmasında herhangi bir mahsur bulunmamakta.
Tekrar! Koronavirüsten korunmak için tedbirlerinizi alın lütfen
Koronavirüssüz, sağlıklı mutlu günler.
